Với sự phát triển của Y học hiện đại đặc biệt là sự ra đời của kỹ thuật ICSI (tiêm tinh trùng vào bào tương trứng). Những trường hợp nam giới không có tinh trùng do tắc ống dẫn tinh với số lượng tinh trùng thu nhận từ phẫu thuật đã mang đến cơ hội có con từ chính tinh trùng của mình.
Bệnh vô sinh xảy ra trong khoảng 2% dân số. Thông thường do hai nguyên nhân: do tinh hoàn không sản xuất được tinh trùng hoặc tinh hoàn vẫn sản xuất được tinh trùng nhưng đường dẫn tinh bị tắc.
Nếu như tinh hoàn vẫn sinh tinh bình thường nhưng không có tinh trùng trong tinh dịch cũng như trong nước tiểu sau xuất tinh, người ta gọi là vô sinh do tắc ống dẫn tinh. Khoảng 10-15% nam giới bị vô sinh rơi vào trường hợp này. Trước đây những bệnh nhân này được xem là vô sinh không chữa trị được, để làm cha những bệnh nhân này được khuyên xin con nuôi hay dùng tinh trùng người cho để làm thụ tinh trong ống nghiệm. Hiện nay các trường hợp này có thể điều trị được bằng phẫu thuật hay thụ tinh trong ống nghiệm với phương pháp ICSI (Tiêm tinh trùng vào bào tương trứng).
NGUYÊN NHÂN GÂY VÔ SINH DO TẮC?
Vô sinh do tắc có thể do bẩm sinh (không có ống dẫn tinh…) hay do mắc phải (do viêm nhiễm hay chấn thương gây ra), cũng như trường hợp thắt ống dẫn tinh để triệt sản, muốn có con trở lại.
CHẨN ĐOÁN VÔ SINH DO TẮC NHƯ THẾ NÀO?
Khi khám bệnh, bác sĩ sẽ do thể tích tinh hoàn bằng thước Praeder. Vì các ống sinh tinh và các tế bào mầm chiếm khoảng 90% thể tích tinh hoàn, nên sự giảm số lượng các tế bào này sẽ biểu hiện bằng sự giảm rõ rệt thể tích tinh hoàn hay teo tinh hoàn. Thể tích tinh hoàn ở người Việt Nam và châu Á là khoảng 12-20 ml. Ngoài ra, bác sĩ còn khám xem mào tinh có căng to không, bệnh nhân có ống dẫn tinh hay không.
NÊN THỰC HIỆN NHỮNG XÉT NGHIỆM GÌ?
– Xét nghiệm nội tiết sinh dục: Bao gồm định lượng các nội tiết tố FSH, LH, testosterone, prolactin để giúp phân biệt vô sinh do tắc hay vô sinh do tinh hoàn không sinh tinh. Nếu nồng độ FSH tăng cao chứng tỏ tính hoàn giảm sinh tinh hoặc không sinh tinh.
Tuy nhiên, có một số trường hợp nồng độ FSH vẫn bình thường nhưng tinh hoàn cũng không sinh tinh.
– Sinh thiết tinh hoàn: Hiện tại, sinh thiết tinh hoàn giúp phân biệt giữa vô sinh do tắc và vô tinh do tinh hoàn không sản xuất tinh trùng.
– Siêu âm bìu: không giúp được nhiều trong vô sinh do tắc, nhưng có thể giúp phát hiện giãn tĩnh mạch tinh, các trường hợp u tinh hoàn, tinh hoàn lạc chỗ, nang mào tinh và tràn dịch tinh mạc.
– Siêu âm qua trực tràng: giúp thấy hình ảnh của tuyến tiền liệt, túi tinh, nang ống phóng tinh (nếu có); từ đó, giúp chẩn đoán các nguyên nhân bế tắc do ống phóng tinh hay do bất sản bẩm sinh ống dẫn tinh.
– Phẫu thuật thám sát bìu: giúp xác định nguyên nhân gây tắc, vị trí tắc. Dựa vào đó, nếu tiên lượng tốt, bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật nối ống dẫn tinh phục hồi sự “thông thương” đường dẫn tinh.
– Các xét nghiệm di truyền nhằm phát hiện các bất thường về nhiễm sắc thể, vi mất đoạn nhiễm sắc thể Y (Y chromosome microdeletions) Đột biến gen CFTR (Cystic Fibrosis Transmembrance conductance Regulator) là nguyên nhân thường gặp của vô sinh do tắc bẩm sinh, gây ra bất sản ống dẫn tinh hai bên.
LÀM SAO ĐỂ ĐIỀU TRỊ VÔ SINH DO TẮC?
Nếu vị trí tắc ở tại tinh hoàn: Do không thể phẫu thuật nối thông đường dẫn tInh tại vị trí này, nên bệnh nhân chỉ có thể có con bằng thụ tinh trong ống nghiệm với tinh trùng được lấy từ tinh hoàn bằng phương pháp phân lập tinh trùng từ mô tinh hoàn (TESE = Testicular Sperm Extraction) hay vi phẫu trích tinh trùng từ mô tinh hoàn (micro-TESE = microdissection Testicular Sperm Extraction)
Nếu vị trí tắc tại mào tinh: Trích tinh trùng từ mào tinh có thể bằng vi phẫu thuật (MESA = Micro surgical Epididymal Sperm Aspiration) hay hút tinh trùng từ mào tinh qua da (PESA = Percutaneous Epididymal Sperm Aspiration). Đây là biện pháp giúp những bệnh nhân vô sinh do bất sản ống dẫn tinh hai bên, vô sinh do tắc đường dẫn tinh mà không thể phẫu thuật nối được. Thông thường, một lần thực hiện MESA đủ cung cấp tinh trùng cho nhiều lần thụ tinh trong ống nghiệm nhờ trữ lạnh,
Nếu tắc đoạn ống dẫn tinh nằm trong bìu: Đây là các trường hợp bệnh nhân muốn có con lại sau khi đã triệt sản bằng cột ống dẫn tinh. Bác sĩ sẽ nối lại ống dẫn tinh bằng vi phẫu thuật. Tỷ lệ thành công càng thấp nếu thời gian cột càng lâu
Nếu tắc ống dẫn tinh trong bụng: Không phẫu thuật nối được nhưng bệnh nhân vẫn có thể có con bằng thụ tinh trong ống nghiệm với tinh trùng trích từ tinh hoàn hay mào tinh.
Nếu tắc ở ống phóng tính: Có thể điều trị bằng cắt đốt nội soi ống phóng tinh. Các biến chứng của phẫu thuật này là xuất tinh ngược dòng do tổn thương cổ bàng quang, ngược dòng nước tiểu trong các ống tinh, túi tinh, ống dẫn tinh, tổn thương trực tràng, tiểu không kiểm soát do tổn thương cơ vòng vân niệu đạo, tổn thương niệu đạo, rối loạn cương…
TÓM LẠI
Ngày nay với sự phát triển của Y học đặc biệt là sự ra đời của kỹ thuật ICSI (tiêm tinh trùng vào bào tương trứng). Những trường hợp nam giới không có tinh trùng do tắc ống dẫn tinh với số lượng tinh trùng thu nhận từ phẫu thuật đã giúp cho những người nam giới này có cơ hội có con từ chính tinh trùng của mình.